De wondere wereld van de insecten

Er bestaan bijna een miljoen beschreven soorten insecten en daarmee is het verreweg de grootste groep die onder de dieren vallen. Er worden nog steeds nieuwe soorten ontdekt. Er wordt geschat dat er zeker nog zo’n honderdduizend soorten ontdekt zullen worden. Door hun enorme aantal soorten is er een groot verschil in uiterlijk, voedsel, verdediging of camouflage.

Algemeen

Insecten vallen in de klasse geleedpotigen zijn met bijna een miljoen beschreven soorten de grootste groep binnen het dierenrijk. Zelfs alle andere groepen dieren bij elkaar zijn kleiner dan de insectensoorten. Ze leven zowel op het land als in het zoet water. In zout water komen ze minder voor. Insecten zijn eenvoudig te herkennen van andere geleedpotigen. Ze hebben specifieke lichaamskenmerken. Ze bestaan uit een kop, een borststuk en een achterlijf. Aan de kop zitten facetogen, kaakdelen en voelsprieten. Aan het borststuk zitten 6 poten en eventuele vleugels. Het achterlijf bevat de spijsverterings-, uitscheidings- en voortplantingsorganen.

Voortplanting

Er zijn mannetjes en vrouwtjes die met elkaar paren. Meestal vindt er een inwendige bevruchting plaats en legt het vrouwtje eitjes. Sommige insectensoorten kennen een paring met een schouwspel. De eitjes van insecten zijn zeer klein, en komen soms na enkele dagen, maar soms pas na maanden of na een winterrust uit. De eitjes variëren in vorm, zo kunnen ze rond, staafvormig of ovaal zijn. De meeste ouder insecten zijn dood als hun eitjes uitkomen. Enkele insectensoorten zorgen voor hun jongen, zoals oorwormen.

Verschillende soorten

De klasse van de insecten is verdeeld in een dertigtal ordes. Bekende ordes zijn kevers, vlinder of vliegen. Een aantal bekende soorten worden besproken. Daaruit zal blijken hoe insecten onderling verschillen. Zo verschillen ze in gedrag, voedsel, verdediging en uiterlijk.

Een lieveheersbeestje

In Nederland komen zo’n zestig soorten lieveheersbeestjes voor. Het aantal stippen zegt niets over de leeftijd van deze kever. Hij lust wel 100 bladluizen per dag en alleen daarom kan het al prettig zijn om lieveheersbeestjes in je tuin te hebben. Ze worden ook gebruikt als een natuurlijk bestrijdingsmiddel tegen bladluizen. Wanneer hij een bladluis heeft gevonden, wordt de omgeving nauwkeurig afgezocht. Als hij geen nieuw eten meer kan vinden, gaat hij verder omhoog langs de stengel. Als hij een lange tijd geen bladluizen vindt, vliegt het lieveheersbeestje weg. Als het lieveheersbeestje wordt gegrepen, laat hij een gele vloeistof los wat er vies is. Lieveheersbeestjes zijn te zien in het voorjaar tot in het najaar. De meesten gaan in de winter dood. Wil je meer hierover lezen, kijk op: Een lieveheersbeestje in de tuin.

De honingbij

Wereldwijd komt de honingbij voor zowel in de natuur als gehouden door de mens in bijenkasten. Een bij beschikt voer een ingebouwd navigatiesysteem en een biologische klok. Ze kunnen met elkaar communiceren door middel van een bijendans. Zo laten ze weten waar een voedselbron is en op welke afstand. Het bijenvolk bestaat uit 3 soorten bijen: een koningin, werksters en darren. De voortplanting is gericht op het produceren van een nieuw bijenvlok. Bijen zijn erg belangrijk in de natuur. Ze zijn van groot belang om bomen en planten te bestuiven zodat deze zich kunnen voortplanten. Daarnaast produceren bijen honing en was. Wil je meer weten, kijk dan bij: Het leven van een honingbij.

De oorworm

In Nederland komt de gewone oorworm het meest voor. Ze behoren tot de gevleugelde insecten, maar ze zullen zelden vliegen. De benaming oorworm geeft aan dat deze dieren wormen zijn die in je oren voorkomen. Dit is echter onjuist. Dit insect is absoluut geen worm en hij leeft ook niet in het oor. De meeste oorwormen danken hun bijzondere uiterlijk aan de twee tangachtige aanhangsels achter op het lijf. Ze kunnen hiermee niet steken, het is bedoeld om de vijand af te schrikken. Wat heel bijzonder is voor een insect is dat de moeder haar jongen beschermt nadat ze uit het ei zijn gekomen. Ze bewaakt het nest. Voor meer informatie kun je kijken bij: Het leven van de oorworm.

Het vliegend hert

Dit is een van de grootste kevers die in Europa voorkomen en kan zelfs een lengte bereiken van meer dan 9 centimeter. Hij heeft zijn naam te danken aan de enorme kaken die vertakt zijn tot een vorm wat overeenkomt met een gewei van een hert. Deze kaken zijn er om de vijand te imponeren. De periode van larve tot volwassen exemplaar kan wel tot 8 jaar duren. Eenmaal volwassen leven de mannetjes slechts enkele weken en de vrouwtjes hooguit een tot twee maanden. Het vliegend hert is niet snel en kan moeilijk vluchten als hij wordt belaagd. Ook kan hij zich niet goed verdedigen. In Nederland is het vliegend hert opgenomen als beschermd soort in de Flora- en faunawet. Het is wettelijk verboden om exemplaren te vangen of te houden. Meer over deze bijzondere kever is te lezen op: Het vliegend hert: een beschermd diersoort.

De hommel

De meeste soorten leven op het noordelijk halfrond, met name in de bergrijke gebieden. In Nederland komen 29 hommelsoorten voor. Hommels zijn aangepast om te overleven in koudere gebieden omdat ze dicht behaard zijn en warmte goed kunnen vasthouden. Bij erg warm weer moet de hommel veel rusten omdat hij het dan warm krijgt. In het vroege voorjaar als de temperatuur rond de 10 graden komen ze al tevoorschijn. Hommelkolonies zijn kleiner dan bijenkolonies. In de loop van de zomer zullen de hommels sterven en raakt het nest leeg. Alleen een bevruchte koningin kan de winter overleven. Hommels zorgen ook voor bestuiving en ze worden in kassen gebruikt voor bestuiving van o.a. tomaten, paprika, aubergine, meloenen en aardbeien. Lees meer over de hommel bij: Insecten: hommels (Bombus).

De citroenvlinder

Deze mooie vlinder komt voor in Noord-Afrika, Azië en in grote delen van Europa waaronder ook in Nederland. De mannetjes zijn geler van de kleur dan de vrouwtjes. In rust vouwen deze vlinders hun vleugels niet open waardoor ze op een blad lijken. De onderkant van de vleugels heeft een groenachtige kleur. De citroenvlinder is een van de langstlevende soorten die als volwassen vlinders wel meer dan een jaar oud kan worden. Ze zijn te zien in de periode februari t/m mei en van juli t/m oktober. Kijk voor meer informatie over deze vlinger bij: De citroenvlinder (Gonepteryx rhamni).